ارتباط تغذیه و خلق و خو، شاید این سوال که آیا تغذیه و خلق و خو با یکدیگر ارتباط دارند؟ برای شما نیز پیش آمده باشد. حتما شما هم دقت کرده‌اید که افراد پس از آنکه رژیم غذایی خاصی را در پیش می‌گیرند و سبک زندگی خود را تغییر می‌دهند به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه متفاوت‌تر رفتار می‌کنند. رژیم غذایی در خلق و خو به صورت مستقیم تاثیر دارد و نمی‌توان آن را انکار کرد به گونه‌ای که پس از ایجاد تغییرات در رژیم غذایی به طور محسوس شاهد آن هستید.
جهت مشاوره انلاین و اینترنتی ، غیر حضوری از ایران و سایر کشورها تماس بگیرید.
۰۹۱۲۲۸۴۹۴۸۷
۹ مزیت مهم برای مراجعه واجب به مشاور خانواده
تغذیه سالم سبب طول عمر می‌شود از طرفی اگر کودکان به میزان زیادی شکلات مصرف کنند شیطنت در آن‌ها افزایش پیدا می‌کند همچنین کم خونی و فقر آهن در خستگی زودرس و بی‌حالی اثر دارد همه این موارد نشان دهنده آن است که تغذیه و عواطف و احساسات ما بر یکدیگر تاثیر می‌گذارد.
اگر میزان مواد مغذی که به بدن می‌رسد کم باشد مشکلات زیادی را رقم می‌زند بنابراین باید سعی کنیم با مصرف مواد غذایی سالم بدن خود را در برابر بیماری‌ها مقاوم کنیم.
تغذیه چه نقشی در سلامت روان و خلق و خو دارد؟
طی مطالعاتی که صورت گرفته رابطه مستقیمی بین وعده‌های غذایی که مصرف می‌کنیم و رفتاری که از خود نشان می‌دهیم وجود دارد و به این معناست که هم احساسات، عواطف و رفتار ما بر تغذیه ما تاثیر گذار است و هم تغذیه بر احساسات و عواطف ما اثر می‌گذارد.
تحقیقات نشان می‌دهد در صورتی که فردی الگوهای ناسالم غذایی در پیش گیرد ممکن است نوسانات خلقی در او مشاهده شود. طبیعی است زمانی که ما منبع غذایی سالمی نداشته باشیم ذهن و بدن ما نمی‌تواند به خوبی کار کند.
ارتباط جالبی بین مغز و دستگاه گوارش انسان‌ها برقرار است که به آن مغز دوم می‌گویند نحوه کارکرد آن به این شکل است که دستگاه گوارش به عنوان یک میزبان برای میلیاردها انتقال دهنده‌های عصبی است مواد شیمیایی مثل دوپامین و سروتونین که بسیار هم رایج هستند وظیفه دارند پیام‌ها را از روده به مغز منتقل کنند زمانی که غذای سالم مصرف می‌کنیم باکتری‌های خوب رشد می‌کنند که این امر در تولید انتقال دهنده‌های عصبی تاثیر مثبتی می‌گذارد از طرف دیگر مصرف غذاهای ناسالم التهاب را به دنبال دارد و این مسئله روند تولید انتقال دهنده‌های عصبی را مختل می‌کند.
زمانی که فرآیند تولید انتقال دهنده‌های عصبی در وضعیت مساعدی باشد مغز این پیام را به صورت واضح دریافت می‌کند و سپس احساسات شما این مسئله را منعکس می‌کند و هنگامی که فرایند تولید انتقال دهنده‌های عصبی به هم ریخته باشد روحیه و احساسات شما هم تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
شکر ماده‌ای است که سبب التهاب می‌شود و باکتری‌های بد در دستگاه گوارش از آن تغذیه می‌کنند به علاوه شکر به صورت موقت سبب افزایش احساسات خوب یا همان دوپامین می‌شود اما این مسئله اصلا خوب نیست زیرا سبب بالا رفتن ناگهانی قند خون می‌شود و این احساسات خوب پس از مدت کوتاهی از بین می‌رود و تاثیر بدی در خلق و خوی شما می‌گذارد.
زمانی که وعده‌های غذایی شما سالم باشد نوسانات خلقی کمتری را تجربه می‌کنید، شادتر هستید همچنین به شما انرژی بالایی می‌بخشد و از بروز بسیاری از بیماری‌ها جلوگیری می‌شود.
چگونه تغذیه می‌تواند خلق و خوی ما را مدیریت کند؟
- در خوردن وعده‌های غذایی منظم عمل کنید
اگر احساس خستگی، تحریک‌پذیری و افسردگی سراغ شما آمد ممکن است ناشی از کاهش قند خون شما باشد برای اینکه بتوانید سطح قند خون را کنترل کنید باید تغذیه منظمی داشته باشید از مصرف مواد غذایی که ناگهان سطح قند خون را بالا پایین می‌برند خودداری کنید مثل شیرینی‌ها و نوشیدنی‌های شیرین.
- به اندازه کافی آب بنوشید
نوشیدن آب کافی در طول روز در تمرکز و تفکر بهتر بسیار کمک می‌کند همچنین از یبوست جلوگیری می‌نماید.
- میوه و سبزیجات مصرف کنید
میوه و سبزیجات مواد معدنی، ویتامین و فیبر بالایی دارند که برای حفظ سلامت روح و جسم هر انسانی ضروری است. قاعده کلی این است که در هر وعده یک کاسه کوچک یا لیوان کوچک مصرف کنید.
- پروتئین کافی به بدن برسانید
پروتئین‌ها متشکل از اسیدهای آمینه هستند که این مواد شیمیایی برای آنکه افکار و احساسات شما تنظیم شود مورد نیاز هستند همچنین این مواد باعث می‌شود تا ساعات طولانی احساس گرسنگی به سراغتان نیاید. پروتئین‌ها در مواد غذایی مختلفی وجود دارند مثل ماهی، تخم مرغ، گوشت بدون چربی، پنیر، حبوبات (لوبیا، عدس، نخود)، سویا، آجیل، دانه‌های روغنی.
- مصرف کافئین خود را مدیریت کنید
کافئین به عنوان یک محرک عمل می‌کند و به یکباره انرژی زیادی را آزاد می‌کند که عوارضی را در پی دارد. کافئین در چای، قهوه، شکلات، نوشابه و نوشیدنی‌های انرژی‌زا وجود دارد.
- مصرف چربی‌های مناسب خلق و خوی شما را تنظیم می‌کند
مغز برای عملکرد مناسب به اسیدهای چرب مثل امگا ۳ و ۶ نیاز دارد بنابراین از مصرف تمام چربی‌ها اجتناب نکنید بلکه سعی کنید از چربی‌های سالم استفاده نمایید. چربی‌های ناسالم برای سلامت روح و جسم اثرات مخربی دارد و حافظه و یادگیری را مختل می‌کند. افرادی که پرخوری عصبی دارند میل بیشتری به مصرف این محصولات دارند و ناپایداری خلق و خو را بیشتر تجربه می‌کنند. مصرف فست فود، موادغذایی دارای چربی و نمک فراوان، آرد فرآوری شده مشکلات بسیار زیادی را به وجود می‌آورد. هیپوکامپ که وظیفه آن آموختن و به یاد آوردن است تحت تاثیر مصرف این مواد آسیب می‌بیند.
- کربوهیدرات مصرف کنید
منبع اصلی و مهم انرژی بدن انسان‌ها کربوهیدرات است این یعنی اینکه در کنار انرژی لازم برای فعالیت بدنی برای آنکه ذهن ما به خوبی کار کند به کربوهیدرات‌ها نیاز داریم مغز برای کارکرد صحیح، انرژی خود را از کربوهیدرات می‌گیرد بنابراین بهتر است از کربوهیدرات‌های غنی مثل غلات، برنج قهوه‌ای، بلغور، سبزیجات نشاسته‌ای مثل سیب زمینی و ذرت مصرف کنید.
- ویتامین سی را فراموش نکنید
ویتامین سی تاثیر بسیار مهمی در عملکرد مغز دارد. ویتامین سی در مرکبات، فلفل، کلم پیچ و غیره وجود دارد.
- آهن به میزان کافی مصرف کنید
از جمله مواد معدنی که در سلامت روح و جسم ما نقش دارد آهن است. این مواد معدنی وظیفه دارد اکسیژن را از ریه به بافت‌ها و دیگر اندام‌های بدن برساند. کم خونی ناشی از کمبود آهن سبب اختلال در فرایند اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها مثل مغز و اعصاب می‌شود به علاوه آهن نقش اساسی در عملکرد میانجی‌های عصبی دارد. غذاهایی که غنی از آهن هستند: جگر، گوشت، مرغ، ماهی و حبوبات. نکته مهم در مصرف آهن این است که اگر با ویتامین سی مصرف شود جذب آهن بهتر صورت می‌گیرد از طرف دیگر مصرف این مواد غذایی همراه با چای جذب آن را کاهش می‌دهد.
جالب است بدانید تحقیقات زیادی در این زمینه صورت گرفته است که برخی از نتایج آن عبارتند از:
- در سال ۲۰۲۰ بر روی ۶۱ نمونه بررسی‌های صورت گرفت و مشخص شد افرادی که میوه و سبزیجات بیشتری مصرف می‌کنند از سلامت روان و رفاه بیشتری برخوردار هستند
- در سال ۲۰۱۵ پژوهشی انجام شد که در آن متخصصان دریافتند در صورت مصرف زیاد غذاهای فرآوری شده خطر ابتلا به افسردگی افزایش پیدا می‌کند
- طبق مطالعاتی که در سال ۲۰۱۹ صورت گرفت مصرف خوراکی‌ها و مواد غذایی که در آن آنتی اکسیدان، اسید فولیک و ویتامین D و B۱۲ وجود دارد علائم افسردگی را بهبود می‌بخشد.
نتیجه گیری
با مصرف مواد غذایی سالم عملکرد بدن انسان نیز متعادل‌تر است. بین تغذیه انسان و رفتاری که از خود نشان می‌دهد ارتباط دو طرفه وجود دارد و به موازات مصرف مواد غذایی سالم، افراد از سلامت روان بیشتری برخوردار می‌شوند، همچنین مانع از بروز انواع بیماری‌ها می‌شود و کیفیت زندگی را بالا می‌برد.
دکتر پروانه صفایی مقدم روانشناس
